Geçtiğimi haftalarda akademik camiadan, sahada çalışan psikologlara ve meslek örgütlerinden hiçbir görüş alınmadan, sessiz sedasız bir şekilde psikoloji programının açıköğretim kapsamına dahil edildiğini öğrendik. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi kapsamında Psikoloji Lisans Programı’nın açılmasına şiddetle karşı olduğumuzu belirtmek isterim. Türk Psikologlar Derneği Genel Başkanı Doç. Dr. Okan Cem ÇIRAKOĞLU hocamızın önderliğinde hem sosyal medya kampanyaları hem de konuyla ilgili hukuki süreç şu an devam etmektedir. Umarım verilen bu yanlış karar ivedilikle iptal edilir. Hali hazırda Türkiye’de psikoloji eğitiminin ve psikologluk mesleğinin pek çok sorunu varken, umuyor ve diliyorum ki açıköğretim meselesi de bunların üzerine eklenmez.
Açık ya da uzaktan eğitim ile kesinlikle psikoloji eğitimi verilemez ve psikolog olunamaz! Elbette bu konuda bilimin ışığında sunduğumuz gerekçelerimiz vardır. Ben de sizlere neden açıköğretimde psikoloji eğitiminin verilmemesi gerektiği konusunda gerekçeleri sıralamak isterim.
Öncelikle psikoloji eğitiminin doğası gereği açıköğretim kapsamına dahil edilemez. Psikoloji, doğrudan insanı konu alan uygulamalı bir bilim dalıdır. Özne olarak insanı konu alan, doğrudan insan davranışlarını, problemlerini anlamayı ve çözmeyi amaç edinen bir bilimin lisans eğitiminde doğrudan sınıf içi etkileşim / akademisyen - öğrenci iletişiminin olmazsa olmaz olduğunu düşünüyorum.
Şu anda 102 psikoloji lisans programı bulunmaktadır. Bu programların 12 tanesi YÖKAK (Yükseköğretim Kalite Kurulu) tarafından yetkilendirilen Türk Psikologlar Derneği Akreditasyon Üst Kurulu tarafından akredite edilmiş durumdadır. Bu veri bize mevcut örgün eğitim yapan çoğu psikoloji programının eğitim standartlarının yeterli olmadığını göstermektedir. Var olan bu problemin üzerine psikoloji programının açıköğretim bünyesinde açılması mevcut yaşanılan sıkıntıları daha da derinleştirecektir. Bu problemin yanında psikoloji meslek yasasının olmaması ve bununla birlikte doğan sahte psikolog ve terapist problemleri bulunmaktadır. Hali hazırda psikoloji lisans eğitiminin psikolojide uzmanlık gerektiren alanlarda çalışmak için yeterli olmadığını savunuyoruz ancak bu konuda yasal düzenleme net bir şekilde yoktur. Psikoloji lisansı olan ya da yasa olmadığı için alan dışı lisans mezuniyetleri olup bir kaç sertifika ile ruh sağlığı hizmeti sunan kişiler bulunmaktadır. Eğitim standartlarının ve yasanın olmamasından kaynaklanan problemler açıköğretim düzeyinde alınacak niteliksiz eğitim ile daha da artacaktır.
Peki neden açıköğretim ile verilecek psikoloji eğitiminin yetersiz olduğunu söylüyoruz?
Psikoloji eğitiminde teorik derslerin yanı sıra pek çok uygulamalı ders alınmaktadır. Bu uygulamalı derslerin bazıları psikolojinin uygulamalı alt alanlarına (klinik, endüstri-örgüt, spor gibi) yönelik dersler ve bilimsel araştırma yöntemlerine dair derslerdir. Bu derslerde sınıf içi canlandırma yöntemiyle gözlem - görüşme teknikleri öğrenilmekte ve hocaların paylaştığı alan deneyimleriyle örneklendirilerek konunun teorik kısmının yanında pratik kısmı da vurgulanmaktadır. Aynı zamanda bir bilimsel araştırma çalışması baştan sona yürütme ve veri toplama süreçleri danışman hocalarımız tarafından birebir eğitim ile ancak yürütülebilir. Aynı zamanda, hocaların danışmanlığında okul içi ve okul dışı çeşitli kuruluşlarda projeler yürütülmekte ve almış olunan teorik bilgiler pekiştirilmek amaçlanmaktadır. Açıköğretim psikoloji eğitmiyle tüm bu standartları yakalamak mümkün değildir.
Ve son olarak psikoloji biliminin hem araştırma hem de uygulama alanında olmazsa olmazı meslek eğitiği konusuna değinmek isterim. Psikolog olmak, psikolog gibi düşünmek ve insan meselelerine psikolog gözüyle bakmak ancak psikolog olan akademisyenler tarafından yüz yüze eğitimle öğrenilir. Hocaların aktardığı teorik eğitimin yanında derslerde paylaşılan vaka örnekleri ve etik problemlere yaklaşım ancak yüz yüze eğitimle sağlıklı yürütülmektedir. Meslek etiğinin özümsetilmesi gerektiğine inanıyorum. Yani kitaplardan okuyarak ya da çeşitli videolar izlenerek meslek etiği öğrenilmez. Psikolog olmak da aynı şekilde öğrenilmez. Bu nedenle usta çırak ilişkisinin oldukça önemli olduğu psikoloji eğitiminde doğrudan yüz yüze eğitimi en doğru yol olduğunu ifade etmek isterim. Aksi takdirde, uygulamalı eğitim almamış, pratik uygulamalarını tamamlamış ve meslek eğitini özümsememiş psikologlar halk sağlığı açısından ciddi bir risk faktörü olacaktır.
Umarım bu karardan en kısa sürede vazgeçilir. Meslek yasamızın olduğu ve gerek eğitim gerekse pratikteki meslelerimizin çözüldüğü günlerin umuduyla..
